Chỉ số giá hàng hóa thực phẩm toàn cầu giảm 11 tháng liên tiếp
Theo Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO), chỉ số giá hàng hóa thực phẩm toàn cầu giảm nhẹ 0,6% so với tháng trước trong tháng 2/2023, xuống mức thấp nhất kể từ tháng 10/2021. So với mức đỉnh vào tháng 3/2022, chỉ số thực phẩm đã giảm 18,7%.
Trong báo cáo ngành nông nghiệp mới cập nhật, VNDirect chỉ ra một số nguyên nhân khiến chỉ số giá hàng hóa thực phẩm toàn cầu giảm là do tình trạng gián đoạn vận chuyển do Covid-19 đã giảm dần kể từ Q2/22, giúp nối lại chuỗi cung ứng và hạ các chi phí vận chuyển/đầu vào cho sản xuất nông nghiệp. Sau khi dịch Covid-19 được kiểm soát, các nền kinh tế trên thế giới đã mở cửa trở lại, các chính phủ nới lỏng chính sách sản xuất và dự trữ nhằm đảm bảo an ninh lương thực. Lo ngại thiếu hụt nguồn cung do xung đột Nga - Ukraine đã lắng xuống khi các nước khác tăng công suất sản xuất để thay thế nguồn cung từ Ukraine và Nga.
Với các chính sách thắt chặt toàn cầu, nhu cầu tiêu thụ thực phẩm từ người tiêu dùng và nhu cầu sử dụng nguyên vật liệu cho sản xuất bắt đầu giảm (trước đó là do nền kinh tế mở cửa trở lại).
Hầu hết giá các mặt hàng thực phẩm đều có sự điều chỉnh lớn kể từ mức đỉnh 2 năm, ngoại trừ đường, thịt bò và khô đậu tương. Các mặt hàng gia súc và thịt bò không nằm trong nhóm mặt hàng tăng giá mạnh năm ngoái, nên nhóm hàng này cũng giảm ít hơn so với các mặt hàng khác.
Khi nào sự suy giảm của chỉ số giá hàng hóa thực phẩm phản ánh vào CPI toàn cầu?
Giá hàng hóa thực phẩm toàn cầu tăng cao từ đầu năm 2021 và đạt đỉnh vào quý 2/2022 là một trong những yếu tố chính thúc đẩy lạm phát tăng ở nhiều quốc gia, do chỉ số này đóng góp phần lớn vào chỉ số giá tiêu dùng (thực phẩm đóng góp trực tiếp 14%/20% vào rổ chỉ số tiêu dùng của Mỹ/châu Âu).
Chỉ số CPI của Mỹ/châu Âu đều ghi nhận mức cao nhất trong hơn 10 năm qua. Tăng trưởng CPI tại Mỹ đang có xu hướng giảm 11,3% so với cùng kỳ từ mức đỉnh trong T8/2022. Tuy nhiên, mức 9,5% trong T2/2023 vẫn còn cách khá xa mức ổn định. Ngược lại, chỉ số giá thực phẩm của châu Âu vẫn đang trong đà tăng và đạt mức cao hơn 17,7% trong T2/2023.
Theo quan điểm của VNDirect, CPI của châu Âu giảm chậm hơn so với CPI của Mỹ do trong Q1/22, lạm phát tại Mỹ có mức nền cao hơn, trong khi chỉ số CPI tại châu Âu bắt đầu tăng muộn hơn. Trong khi giá cả hàng hóa tại Mỹ đang dần ổn định thì châu Âu vẫn đối mặt với cuộc khủng hoảng năng lượng/phân bón do xung đột NgaUkraine khi ngành nông nghiệp châu Âu phụ thuộc nhiều vào phân bón của Nga và Belarus. Gián đoạn vận chuyển từ Ukraine và các nhà cung cấp lương thực lớn của Châu Âu, đã tạo ra sự thiếu hụt mà nguồn cung từ các nước khác chưa thể thay thế.
Do chỉ số CPI thực phẩm có thể bao gồm các cả sản phẩm đã chế biến hoặc sản phẩm ở phía tiêu dùng cuối, trong khi chỉ số giá hàng hóa thực phẩm và nông nghiệp của FAO thường chỉ đo lường các nguyên vật liệu sản xuất. Do đó, sẽ cần thời gian để việc chỉ số giá nông nghiệp FAO hạ nhiệt bắt đầu tác động tích cực đến chi tiêu của người tiêu dùng.
Theo quan sát của VNDirect, CPI thực phẩm thường đi sau so với chỉ số giá nông sản của FAO khoảng 3-6 tháng. Vì vậy, CPI thực phẩm sẽ giảm đáng kể vào cuối Q1/23 và Q2/23 ở Mỹ và châu Âu. Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là liệu CPI thực phẩm có giảm đủ nhanh để giảm bớt áp lực chi tiêu của người tiêu dùng, hay mức lãi suất cao trên toàn thế giới sẽ đẩy nền kinh tế vào suy thoái.
Theo FAO, nhu cầu nhập khẩu trên toàn cầu (từ các quốc gia thiếu lương thực) dự kiến sẽ giảm 0,6% vào năm 2023 do nhu cầu dự trữ của các chính phủ giảm và năng suất cây trồng ở các quốc gia này được cải thiện.
Một vài yếu tố quan trọng có thể hỗ trợ sản xuất lương thực trong giai đoạn 2023-2024 bao gồm việc FAO kỳ vọng điều kiện thời tiết sẽ thuận lợi hơn cho việc sản xuất các sản phẩm nông nghiệp chính sau đợt hạn hán kỷ lục ở châu Âu vào năm 2022. Gián đoạn vận chuyển phục hồi hoàn toàn sau giai đoạn 2021-22, cùng với nhu cầu giảm do kinh tế toàn cầu tăng trưởng chậm lại sẽ khiến chi phí vận chuyển giảm. Trong 3T23, trung bình chỉ số Giá cước vận tải biển (BDI) giảm 54% so với mức trung bình của 2022. Cùng với đó là với việc giá khí tự nhiên, vốn là nguyên liệu đầu vào chính cho sản xuất phân bón giảm có thể khiến giá nguyên liệu đầu vào là phân bón sẽ giảm đáng kể ở hầu hết các mặt hàng.
VNDirect kỳ vọng chỉ số giá hàng hóa thực phẩm sẽ tiếp tục xu hướng giảm với hầu hết các sản phẩm sẽ giảm 6,1%-6,7% so với cùng kỳ so với giá trung bình năm 2022, ngoại trừ dầu dừa và gạo. Chính sách xuất khẩu của Ấn Độ và Pakistan sẽ làm thắt chặt nguồn cung gạo toàn cầu, từ đó hỗ trợ giá gạo duy trì ở mức cao trong năm 2023.
Tuy nhiên, VNDirect cũng lưu ý một số yếu tố có thể tác động khiến giá các mặt hàng thực phẩm tăng trở lại như xung đột tại Ukraine kéo dài và nghiêm trọng hơn, có thể gây ra gián đoạn chuỗi cung ứng lần nữa; yếu tố mùa vụ tại Châu Âu, đặc biệt nếu hạn hán nghiêm trọng tái diễn vào năm 2023 và hạn hán tệ hơn dự kiến ở Đông Phi và xung đột ở Tây Phi có thể gây ra tình trạng thiếu lương thực ở các nước Châu Phi
Giá hàng hóa thực phẩm toàn cầu hạ nhiệt tác động đến ngành nông nghiệp Việt Nam
Giá lúa mì và bột sữa trong nước bắt đầu giảm cùng thời điểm với giá thế giới, trong khi giá ngô và đậu tương ghi nhận mức tăng ngắn hạn do vụ thu hoạch kém năng suất ở Nam Mỹ. Bên cạnh đó, do các nhà nhập khẩu trong nước ký hợp đồng kỳ hạn/tương lai nên giá nhập khẩu thực tế sẽ trễ từ 3-6 tháng so với diễn biến chỉ số giá thực phẩm.
Các nhà sản xuất đường được hưởng mức giá cao nhờ chính sách chống bán phá giá có hiệu lực từ T8/2022. VNDirect kỳ vọng giá đường toàn cầu trong 6 tháng đầu năm 2023 sẽ được hỗ trợ bởi sản lượng đường thấp hơn dự kiến ở Ấn Độ và sản xuất đường ở châu Âu bị ảnh hưởng tiêu cực bởi thời tiết bất lợi (hạn hán). Các doanh nghiệp sản xuất mía đường Brazil dự kiến sẽ tiếp tục ưu tiên sản xuất ethanol thay vì đường do đợt tăng giá xăng gần đây. Giá đường Việt Nam cũng sẽ diễn biến theo xu hướng của giá đường thế giới.
Xuất khẩu gạo được hưởng lợi nhờ nhu cầu tăng từ việc Trung Quốc và Indonesia đang tích cực mua gạo để tăng dự trữ quốc gia. Giá xuất khẩu gạo sẽ tiếp tục tăng trong năm 2023 do Ấn Độ chưa có kế hoạch dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo tấm hay bỏ áp thuế 20% xuất khẩu gạo trắng trong năm 2023 khi họ vẫn đang nỗ lực kiềm chế đà tăng giá gạo trong nước.
Trong khi đó các doanh nghiệp sản xuất thịt lợn vẫn đang gặp khó khăn với giá lợn thấp do dư cung trong Q1/23 và nhu cầu trong nước giảm. Tổng doanh thu của các doanh nghiệp sản xuất thịt niêm yết đã giảm 24,3% so với cùng kỳ trong năm 2022, LNST cũng giảm 39,3%. Tuy nhiên, VNDirect kỳ vọng các doanh nghiệp sản xuất thịt sẽ ghi nhận kết quả tích cực hơn từ năm 2023.
VNDirect cho rằng giá lợn sẽ tăng 5% so với cùng kỳ lên 59.000 đồng/kg vào năm 2023, nhờ giá thịt lợn Trung Quốc phục hồi khi nền kinh tế mở cửa trở lại, điều này có thể ảnh hưởng một phần đến giá trong nước, và nguồn cung từ các hộ chăn nuôi giảm do giá lợn giảm trong thời gian gần đây. Giá nông sản toàn cầu sẽ thuận lợi hơn cho hoạt động sản xuất thịt trong năm 2023. Trong đó, ngô và khô đậu tương được dự báo giảm 7,9%/1,8% so với cùng kỳ trong năm 2023. Do giá thức ăn chăn nuôi trong nước tăng chậm hơn so với giá nông sản thế giới, kỳ vọng chi phí thức ăn chăn nuôi sẽ hạ nhiệt dần từ Q2/23.
Nguồn: thuongtruong.com.vn
