Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an ban hành kết luận điều tra và đề nghị truy tố 15 bị can về các tội danh Vi phạm quy định về quản lý sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí, tội Đưa hối lộ, tội Nhận hối lộ.
Theo kết luận điều tra, lợi dụng chức vụ quyền hạn, bà Mai Thị Hồng Hạnh (SN 1979, cựu giám đốc kiêm Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Thương mại Vận tải và du lịch Xuyên Việt Oil) đã vi phạm các quy định về quản lý, sử dụng quỹ Bình ổn giá xăng giá dầu (quỹ BOG) và tiền thuế bảo vệ môi trường, gây thất thoát tài sản Nhà nước với số tiền là 1.463 tỷ đồng.

Ngoài ra, bị can Hạnh còn trực tiếp hoặc đưa tiền cho cấp dưới đi hối lộ loạt quan chức với tổng số 1.265.000 USD như ông Lê Đức Thọ, cựu Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre nhận hối lộ 600.000 USD cùng nhiều quà tặng giá trị lớn; ông Đỗ Thắng Hải, cựu Thứ trưởng Bộ Công Thương, nhận hối lộ 50.000 USD…
Phía điều tra đánh giá đây là vụ án tham nhũng, kinh tế, chức vụ liên quan đến lĩnh vực an ninh năng lượng, an ninh tài chính, ngân hàng xảy ra từ Trung ương đến địa phương, có tính chất đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp và gây thất thoát tài sản Nhà nước.
Lỗ hổng trong quản lý
Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an cho rằng có 4 nguyên nhân chính dẫn đến hành vi phạm tội. Thứ nhất, Quỹ bình ổn xăng dầu (BOG) không được quản lý tập trung mà được để tại doanh nghiệp thương nhân đầu mối kinh doanh và giao doanh nghiệp tự quản lý, chủ động trích lập, sử dụng và báo cáo số dư về cơ quan quản lý.
Pháp luật hiện hành không quy định cụ thể phương pháp, cách thức quản lý, kiểm tra thực tế số dư Quỹ BOG mà doanh nghiệp đã trích lập trong từng kỳ báo cáo dẫn tới chủ doanh nghiệp lợi dụng được giao quản lý, sử dụng Quỹ BOG để chiếm dụng, sử dụng trái phép.
Tiếp theo, công tác quản lý, thu tiền thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu dù quan trọng nhưng được giao cho thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu thu hộ. Trong khi đó, tiền thu hộ không được hạch toán, nộp vào tài khoản định danh riêng biệt nên bị chiếm dụng.
Bên cạnh đó, công tác cấp giấy phép kinh doanh xuất - nhập khẩu xăng dầu chưa chặt chẽ, rõ ràng về trách nhiệm của cơ quan có thẩm quyền cấp phép sau khi đã ban hành giấy phép. Công tác "tiền kiểm" và "hậu kiểm" lại thuộc 2 đơn vị khác nhau, dẫn đến việc móc nối, hướng dẫn doanh nghiệp hoặc hợp thức hóa hồ sơ cho doanh nghiệp không duy trì đủ điều kiện kinh doanh xăng dầu.
Cuối cùng, vì động cơ vụ lợi nên nhiều cán bộ, lãnh đạo thiếu gương mẫu, suy thoái đạo đức, lối sống đã lợi dụng việc thực hiện chức năng quản lý nhà nước về lĩnh vực kinh doanh xăng dầu, thuế, ngân hàng để trụ lợi, gây ảnh hưởng xấu đến uy tín của Đảng và nhà nước.
Kiến nghị giám sát quỹ bình ổn giá xăng dầu
Từ 4 nguyên nhân trên, phía điều tra kiến nghị với quỹ BOG, cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc trích lập, sử dụng và yêu cầu thương nhân đầu mối xăng dầu phải công khai số dư kèm tài liệu, chứng từ chứng minh theo định kỳ hằng tháng để đảm bảo chặt chẽ, minh bạch.
Thứ nhất, đối với công tác kiểm tra, giám sát Quỹ BOG, trước mắt, cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc trích lập, sử dụng Quỹ BOG của các cơ quan quản lý nhà nước và yêu cầu thương nhân đầu mối xăng dầu phải công khai số dư Quỹ và tài liệu, chứng từ chứng minh theo định kỳ hàng tháng để đảm bảo chặt chẽ, minh bạch.
Sửa đổi, bổ sung quy định về kinh doanh xăng dầu, theo đó cần quy định rõ ràng trách nhiệm của từng cơ quan quản lý nhà nước và cần thiết giao một cơ quan duy nhất có quyền hạn, trách nhiệm theo dõi, kiểm tra, giám sát Quỹ BOG hoặc chuyển Quỹ BOG về cơ quan Nhà nước quản lý trực tiếp.
Trường hợp phát hiện có vi phạm thì chuyển ngay cơ quan điều tra có thẩm quyền để xem xét, xử lý hình sự.
Thứ hai, đối với công tác quản lý, thu tiền thuế bảo vệ môi trường, pháp luật cần quy định thời gian cụ thể mà doanh nghiệp phải nộp số tiền thuế đã thu hộ vào ngân sách Nhà nước và trách nhiệm hình sự của người đại diện pháp luật của doanh nghiệp trong trường hợp không thực hiện việc chuyển nộp số tiền đã thu hộ này vào ngân sách Nhà nước theo thời gian quy định.
Cơ quan thuế cần tăng cường công tác thanh tra, giám sát và chỉ đạo các tổ chức, cá nhân thuộc thẩm quyền chấn chỉnh trong quản lý, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về thuế tại doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu và kịp thời có biện pháp xử lý hoặc kiến nghị xử lý.
Trường hợp, để xảy ra sai phạm về thời gian chuyển nộp tiền thuế bảo vệ môi trường vào ngân sách Nhà nước thì người đứng đầu cơ quan thuế và doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Thứ ba, đối với việc cấp giấy xác nhận đủ điều kiện làm thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu, pháp luật cần quy định trách nhiệm, chế tài nghiêm khắc đối với đơn vị, người có thẩm quyền cấp phép sau khi cấp phép.
Trường hợp doanh nghiệp không duy trì điều kiện cấp phép thì phải kiến nghị thu hồi giấy phép và có hình thức phạt bổ sung nghiêm khắc đối với doanh nhiệp, người đại diện pháp luật của doanh nghiệp (như cấm kinh doanh lĩnh vực xăng dầu trong thời gian nhất định; phạt tiền...).
Thứ tư, đối với các vấn đề, lĩnh vực khác có liên quan trọng vụ án, các cơ quan có thẩm quyền liên quan cần khẩn trương rà soát, kiến nghị sửa đổi, bổ sung quy định về lĩnh vực, ngành chuyên môn phụ trách và quy định chế tài xử lý nghiêm khắc có tính chất răn đe, giáo dục nhằm phòng ngừa, ngăn chặn kịp thời hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn để thực hiện hành vi sai phạm, tham nhũng, gây thất thoát, lãng phí tài sản nhà nước.
Nguồn: thuongtruong.com.vn