Đẩy mạnh quá trình xử lí nợ xấu
Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp bất thường lần thứ 5. Theo đánh giá của nhiều tổ chức tài chính, việc thông qua Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) (sau đây gọi tắt là Luật) sẽ giúp gia tăng mức độ an toàn của hệ thống tổ chức tín dụng với các quy định phòng ngừa rủi ro tăng cường hơn, đặc biệt là kiểm soát chặt chẽ nhân sự quản lý, điều hành của tổ chức tín dụng.
Đặc biệt, tình trạng sở hữu chéo, chi phối tổ chức tín dụng vốn là một trong những vấn đề nổi cộm trong thời gian vừa qua. Để giảm thiểu tình trạng này, Luật đã đưa ra các quy định mới giúp thiết lập rào cản tốt hơn về sở hữu chéo.
Đánh giá về tác động của Luật với ngành ngân hàng, ông Võ Minh Chiến, đại diện Khối phân tích, Công ty CP Chứng khoán VNDirect cho rằng, việc Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) được thông qua là căn cứ pháp lý kịp thời cho hệ thống các ngân hàng thương mại, đặc biệt trong bối cảnh Nghị quyết số 42/2017/QH-14 thí điểm về xử lý nợ xấu đã hết hiệu lực vào ngày 31/12/2023. "Luật cũng sẽ mang đến sự an toàn, ổn định và phát triển bền vững cho hệ thống các ngân hàng thương mại", ông Võ Minh Chiến khẳng định.
Một trong những nội dung được quan tâm đối với Luật là quyền thu giữ tài sản bảo đảm và quyền chuyển nhượng tài sản bảo đảm để xử lý nợ xấu. Nghị quyết số 42/2017/QH14 thí điểm về xử lý nợ xấu được cho là đã có hiệu quả rõ rệt trong việc giúp các tổ chức tín dụng đẩy nhanh quá trình thu hồi và xử lý tài sản bảo đảm, từ đó đẩy mạnh quá trình xử lý nợ xấu. Một trong những nguyên nhân là tại Điều 7 về quyền thu giữ tài sản bảo đảm, đã quy định tổ chức tín dụng có quyền thu giữ tài sản bảo đảm cho khoản nợ xấu của bên bảo đảm, tránh được tình trạng người đi vay tiền không phối hợp bàn giao tài sản bảo đảm.
"Việc cho phép các tổ chức tín dụng tiếp tục áp dụng quy định về quyền chuyển nhượng tại Nghị quyết số 42/2017 đối với những tài sản bảo đảm chưa được xử lý xong sẽ hỗ trợ một phần quá trình xử lý tài sản bảo đảm, thu hồi nợ xấu", ông Võ Minh Chiến nhận định.
Tuy nhiên, theo chuyên gia, việc bỏ đi quy định "thu giữ tài sản bảo đảm" trong Luật sẽ gây ra những lo ngại về việc chậm trễ trong quá trình thu hồi tài sản nếu bên bảo đảm không hợp tác. Do đó, nếu có những quy định rõ ràng hơn của cơ quan chức năng về "thu giữ tài sản bảo đảm" thì sẽ hỗ trợ các tổ chức tín dụng trong việc xử lý nợ xấu hiệu quả hơn.
Ngoài ra, việc bổ sung quy định về can thiệp sớm các tổ chức tín dụng cần hỗ trợ và xử lý rủi ro rút tiền hàng loạt được đánh giá là một trong những điểm sáng, đáng chú ý của Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi).
Theo đó, từ 1/7/2024, sẽ can thiệp sớm các tổ chức tín dụng trong các trường hợp lỗ lũy kế lớn hơn 15% vốn điều lệ; xếp hạng dưới mức trung bình theo quy định; vi phạm tỷ lệ khả năng chi trả hoặc tỷ lệ an toàn vốn; bị rút tiền hàng loạt. Các biện pháp hỗ trợ gồm: tăng vốn điều lệ, tăng cường nắm giữ tài sản có tính thanh khoản cao; cắt giảm các loại chi phí hoạt động, quản lý, lương thưởng, không chia cổ tức.
Khi tổ chức tín dụng bị rút tiền hàng loạt, tổ chức tín dụng có thể bán giấy tờ có giá cho Ngân hàng Nhà nước trên nghiệp vụ thị trường mở với lãi suất 0%, giao dịch ngoại tệ với Ngân hàng Nhà nước, vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước, tổ chức bảo hiểm tiền gửi, và tổ chức tín dụng khác để chi trả tiền gửi cho người gửi tiền; không chia cổ tức tiền mặt, tạm dừng hoặc hạn chế các hoạt động cấp tín dụng.
Đánh giá về quy định này, chuyên gia của VNDirect cho rằng, sẽ hỗ trợ ổn định tâm lý thị trường và người gửi tiền trước những lo ngại về rủi ro thanh khoản hệ thống trong tương lai.
Riêng với quy định về biện pháp tăng vốn điều lệ, sẽ khó khăn hơn do tác tổ chức tín dụng lúc này đang trong trình trạng kinh doanh yếu kém, khó huy động vốn. Song, đây là giải pháp cần thiết trong dài hạn. Việc bổ sung thêm các quy định về cắt giảm chi phí hoạt động, xử lý khi tổ chức tín dụng bị rút tiền hàng loạt được cho là thích hợp và có thể giải quyết nhanh chóng tình trạng thực tế.
Các chuyên gia tin tưởng, việc Ngân hàng Nhà nước hỗ trợ trong trường hợp tổ chức tín dụng bị rút tiền hàng loạt sẽ làm giảm rủi ro thanh khoản mang tính hệ thống. Việc bổ sung quy định này là sẽ trấn an tâm lý người gửi tiền trước những lo ngại về rủi ro hệ thống có thể xảy ra trong tương lai, tránh được những rủi ro rút tiền hàng loạt như đã từng xảy ra tại SCB trong năm 2022.
Siết chặt quản lý hoạt động bảo hiểm
Luật sửa đổi mạnh mẽ điều khoản về việc các tổ chức tín dụng nếu muốn kinh doanh chứng khoán, bảo hiểm thì phải thành lập công ty con, hoặc phải tạo ra liên kết, liên doanh mới, độc lập với hoạt động của ngân hàng thương mại; có giấy phép được Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cấp.
Điều này, đã thiết lập một rào cản nhất định với tổ chức tín dụng cũng như tăng cường trách nhiệm của Ngân hàng Nhà nước trong việc cân nhắc ngân hàng nào được phép thành lập bank holding, được kinh doanh đa ngành, được đầu tư.
Theo Công ty TNHH Chứng khoán Yuanta Việt Nam, hoạt động phân phối bảo hiểm qua kênh ngân hàng (bancassurance) của các ngân hàng bị tác động đáng kể và cần thời gian dài để phục hồi, đặc biệt là nhóm các ngân hàng có tỷ trọng thu nhập bancassurance trong tổng thu nhập lãi ngoài cao như Ngân hàng VIB, Ngân hàng ACB…
Khi mà người dân nhận thức được tầm quan trọng của bảo hiểm thì lúc đó ngân hàng sẽ dễ dàng hơn trong việc triển khai bancassurance, Công ty TNHH Chứng khoán Yuanta Việt Nam nhận định.
Trong khi đó, MBS Research cho rằng, hoạt động bancassurance sẽ được quản lý chặt chẽ hơn, điều này sẽ khiến tốc độ tăng trưởng thu nhập từ bancassurance của các ngân hàng chậm lại so với giai đoạn 2019-2021.
Ở góc nhìn khác, thời điểm này, hầu hết các nhà băng chưa đưa ra báo cáo tài chính năm 2023, song theo đánh giá từ lãnh đạo một ngân hàng, bên cạnh những ngân hàng đạt lợi nhuận cao, không ít nhà băng hụt chỉ tiêu kinh doanh. Tăng trưởng tín dụng 3 quý đầu năm chậm, riêng quý cuối năm sôi động hơn, nhưng cũng khá cạnh tranh về lãi suất, nên biên lãi thuần thu hẹp. Tuy nhiên, đóng góp vào lợi nhuận ngân hàng năm qua vẫn chủ yếu từ tín dụng.
Thị trường bảo hiểm chưa phục hồi sau cuộc khủng hoảng niềm tin, có ngân hàng giảm tới 80% thu nhập từ hoạt động bán bảo hiểm. Công ty chứng khoán KBSV còn cho rằng, trong ngắn hạn, ngành ngân hàng vẫn phải đối diện với những khó khăn từ làn gió ngược trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp và hoạt động bancassurance. Do đó, nguồn thu từ hai mảng ngân hàng đầu tư và kinh doanh bảo hiểm cần thêm thời gian mới có thể hồi phục.
Theo dự báo của Công ty cổ phần Chứng khoán SSI, năm 2024 tiếp tục là một năm đầy thách thức đối với ngành ngân hàng về chất lượng tài sản. Tuy vậy, tình hình chung sẽ có sự cải thiện so với năm 2023, phần lớn nhờ chi phí vốn đã giảm về mức thấp hơn nhiều, lãi suất huy động chạm "đáy" và lợi nhuận trước dự phòng có sự cải thiện, các nhà băng có dư địa để tạo một bộ đệm dự phòng tốt hơn.
Nguồn: thuongtruong.com.vn
