Tối 5/2, sau khi kiểm tra, đôn đốc các các dự án cao tốc từ Khánh Hòa tới Đồng Nai thuộc dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020, tại TP.HCM, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì họp với các bộ, ngành, địa phương, đơn vị liên quan về dự án trọng điểm này.
Tại cuộc họp, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể cho biết, từ tỉnh Khánh Hòa đến tỉnh Đồng Nai có 4 dự án cao tốc thuộc dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020. Các dự án đều đã được bố trí đủ vốn; công tác giải phóng mặt bằng đã cơ bản hoàn thành; vật liệu đất đắp đường cũng đã được chuẩn bị sẵn sàng, đầy đủ... Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, nảy sinh một số vấn đề cần rút kinh nghiệm như cần nâng cao hơn nữa năng lực quản lý dự án; tiếp tục phân cấp, phân quyền trong đầu tư các dự án.
Đại diện các bộ, ngành, địa phương và các nhà đầu tư, nhà thầu thảo luận, nêu các vấn đề nhằm đẩy nhanh tiến độ, nâng cao chất lượng dự án; tiết kiệm tài chính; xử lý công nghệ, kỹ thuật tuyến đường; cơ chế huy động nguồn lực tài chính; chính sách đặc thù cho đơn giá vật liệu xây dựng cho dự án trọng điểm, trong đó có cao tốc Bắc - Nam phía Đông; xác định trách nhiệm của địa phương liên quan việc giải phóng mặt bằng, tái định cư, quản lý khai thác mỏ vật liệu xây dựng...
Các đại biểu cũng đề nghị bên cạnh đẩy nhanh tiến độ, đảm bảo chất lượng công trình, cần bắt tay vào nghiên cứu, lên phương án quản lý, vận hành các tuyến cao tốc, đặc biệt là các hầm đường bộ; khai thác không gian phát triển do tuyến đường tạo ra.
Kết luận cuộc họp, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính bày tỏ băn khoăn, trăn trở khi: Sau 20 năm cả nước chỉ có được khoảng 1.000 km đường cao tốc; các dự án đầu tư công thường chậm hơn so với các dự án đầu tư theo hình thức PPP; các dự án PPP thì có đơn giá trên dưới 100 tỷ/km, trong khi các dự án đầu tư công thì trên dưới 200 tỷ/km; năm 2022 có lượng vốn đầu tư công rất lớn, do đó phải đổi mới tư duy, đổi mới phương thức, cách làm mới có thể đáp ứng được; nguyên vật liệu gồm cát, đá, sỏi đất là tải sản của Nhà nước, song giao cho tư nhân quản lý, làm mất thế chủ động, nảy sinh tiêu cực; việc giới hạn góp vốn của nhà đầu tư...
Thủ tướng chỉ ra một số vấn đề cần suy nghĩ sau thực tiễn kiểm tra. Thứ nhất, trong 11 dự án thành phần của tuyến cao tốc phía Đông, cho tới nay mới chỉ có dự án Cao Bồ - Mai Sơn đã hoàn thành, vừa được khánh thành ngày 4/2. Dự án này giao cho tỉnh Ninh Bình là cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Thứ hai, các dự án PPP có bình quân đơn giá không quá 150 tỷ đồng mỗi km đường nhưng các dự án đầu tư công thì bình quân trên dưới 200 tỷ đồng.
Thứ ba, vấn đề các mỏ đất đá làm nguyên vật liệu xây dựng, liệu có sơ hở nào về mặt pháp lý không? Thời gian qua, nhiều chủ mỏ găm vật liệu trong lúc chúng ta cần đẩy nhanh tiến độ các dự án cao tốc, khiến cản trở tiến độ, nâng giá, gây cạnh tranh không lành mạnh và nảy sinh nhiều tiêu cực, tạo nguy cơ "mất tiền, mất thời gian, mất cán bộ".
"Quy trình, thủ tục có đúng không, không đúng thì phải thu hồi. Quy trình, thủ tục đúng nhưng làm không đúng thì phải xử lý. Quy trình, thủ tục đúng, làm đúng nhưng giá vật liệu cao, không hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp, nhà nước và nhân dân thì phải điều chỉnh. Các cơ quan phải nghiên cứu, đề xuất cấp có thẩm quyền có biện pháp phù hợp tình hình", Thủ tướng phát biểu.
Thứ tư là quy định hiện hành về hợp tác công tư (PPP). Thực tế cho thấy tại dự án Cam Lâm - Vĩnh Hảo, hiện phần vốn nhà nước khoảng 60%, vốn ngoài nhà nước khoảng 40%, trong khi Luật đầu tư PPP (có hiệu lực sau khi dự án được thông qua) đang quy định vốn nhà nước tham gia dự án PPP không quá 50% tổng vốn đầu tư. Như vậy, sẽ bỏ lỡ gần 40% vốn của các nhà đầu tư trong dự án.
Cùng với đó, Thủ tướng nhấn mạnh một số bài học kinh nghiệm được rút ra sau khi kiểm tra, làm việc. Thứ nhất, phải giao nhiệm vụ cơ quan nhà nước có thẩm quyền để đầu tư các dự án cho phù hợp, ai làm tốt nhất thì giao, tinh thần là tăng cường phân cấp phân quyền đi đôi với tăng cường giám sát, kiểm tra, phân bổ nguồn lực phù hợp và nâng cao năng lực cán bộ thực thi.
Thứ hai, các cơ quan có liên quan phải làm tốt, làm kỹ công tác chuẩn bị đầu tư.
Thứ ba, công tác giải phóng mặt bằng nhanh, gọn, đúng pháp luật, các dự án tái định cư phải bảo đảm cuộc sống vật chất và tinh thần cho người dân.
Cùng với đó, cần xử lý vấn đề nguyên vật liệu cho các dự án đúng luật, hài hòa lợi ích của nhà nước, nhân dân và doanh nghiệp. Việc thưởng phạt thi công hợp đồng phải rất nghiêm minh, công bằng. Việc phối hợp giữa các cơ quan, địa phương, đơn vị phải chặt chẽ, hiệu quả hơn nữa.
Một vấn đề khác được Thủ tướng lưu ý là tránh tình trạng có quá nhiều đơn vị thi công trên một tuyến đường, mất nhiều thời gian làm các thủ tục, khó kiểm soát tiến độ và chất lượng, dễ nảy sinh tiêu cực. "Một nhà thầu thi công 3km, 4km mà làm trong 2 năm, 3 năm, tức là nhà thầu không đủ năng lực", Thủ tướng phân tích.
Thủ tướng giao các địa phương chịu trách nhiệm trong giải phóng mặt bằng, tái định cư cho người dân bị ảnh hưởng bởi dự án; chăm lo đời sống cho người dân tái định cư; tổ chức xây dựng quy hoạch phát triển các không gian mới do tuyến đường tạo ra; quản lý tốt việc cấp vật liệu xây dựng cho các dự án; đảm bảo môi trường sau hoàn thành dự án.
Thủ tướng cũng giao Bộ Tài nguyên và Môi trường rà soát các quy định về quản lý, khai thác các mỏ vật liệu xây dựng để có điều chỉnh nếu thấy bất cập; Bộ Xây dựng phối hợp với các bộ, ngành liên quan rà soát, có cơ chế về đơn giá vật liệu, đơn giá xây dựng. Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng cơ chế thưởng phạt trong đầu tư xây dựng cao tốc; huy động nguồn lực, nhất là đa dạng nguồn vốn. Bộ Giao thông Vận tải chủ trì xây dựng đơn giá về thu phí. “Đề nghị cả nước chung tay phát triển hạ tầng, trong đó có hạ tầng giao thông”, Thủ tướng nhấn mạnh.
Nguồn: thuongtruong.com.vn
