Đã đến lúc sửa đổi?
Thị trường vàng trong nước và thế giới chưa có sự liên thông nên nhiều thời điểm giá vàng trong nước đều cao hơn giá thế giới. Thực tế này đặt ra yêu cầu cần xem xét sửa đổi Nghị định về quản lý thị trường vàng. Tuy nhiên, tại cuộc họp cuối tuần qua với các thành viên thị trường, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Thị Hồng cho hay, việc sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP phải trên cơ sở có sự đánh giá kỹ lưỡng.
Cuối năm 2011, sau khi Thống đốc NHNN tuyên bố, SJC trở thành thương hiệu vàng độc quyền của Nhà nước và đặt mục tiêu kéo giá vàng trong nước lên mức cao hơn giá vàng thế giới từ 300.000 - 400.000 đồng/lượng. Tuy nhiên, từ khi Nghị định 24 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng ra đời, khoảng chênh lệch này càng cao hơn, lên tới 3,74 triệu đồng/lượng (vào năm 2013).
Các thương hiệu vàng khác trong nước (không phải SJC) có cùng hàm lượng 99,99 đều bị mất giá. Trong khi chênh lệch giá giữa vàng miếng SJC trong nước và thế giới ngày càng cao lên, có thời điểm lên tới 15 - 17 triệu đồng/lượng. Thậm chí, có thời điểm, khoảng cách chênh lệch này lên tới gần 20 triệu đồng lượng.
Hiện, thị trường vàng trong nước bao gồm 2 loại sản phẩm chính, gồm: Vàng SJC độc quyền thương hiệu của NHNN và vàng vật chất dưới dạng trang sức, đóng vỉ của các doanh nghiệp khác. Từ năm 2014 đến nay, NHNN không đưa thêm vàng ra thị trường, chưa kể vàng miếng SJC trong lưu thông thậm chí còn được chuyển hóa để phục vụ cho sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ nhằm đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu. Do nguồn cung bị giảm, giá vàng trên thị trường thế giới tăng cao, các doanh nghiệp lại phòng thủ, dự trữ vàng nên giá vàng miếng SJC ngày càng bị đẩy lên cao.
Theo Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng, đối với câu hỏi chênh lệch giá vàng miếng SJC vào túi ai, có thể khẳng định là không có vào doanh nghiệp nào vì doanh nghiệp chỉ ăn chênh lệch mua vào bán ra. Nếu người dân lựa chọn SJC thì mua giá cao hơn và khi bán sẽ bán giá cao hơn. Bà Hồng khẳng định, hiện nay giá vàng trong nước vẫn đang diễn biến theo giá thị trường nên chưa cần thiết phải can thiệp.
Tại Họp báo thông tin kết quả hoạt động ngân hàng 6 tháng đầu năm 2022, thông tin về quan điểm của NHNN trước ý kiến cho rằng sau 10 năm áp dụng để chống "vàng hóa" nền kinh tế, Nghị định 24/2012/NĐ-CP cần được sớm sửa đổi cho phù hợp với yêu cầu hiện nay, cần có thêm thương hiệu vàng khác để cạnh tranh với SJC. Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú, cho biết: Trước đây khi xây dựng Nghị định 24/2012/NĐ-CP để áp ứng nhu cầu của nền kinh tế. Trong suốt 10 năm qua, không chỉ Ngân hàng Nhà nước mà các báo cáo, đánh giá, nhìn nhận đều cho thấy câu chuyện quản lý vàng đã tạo được sự ổn định trong quản lý kinh tế vĩ mô, từ đó kiểm soát lạm phát, kiểm soát được thị trường vàng, không tác động đến mặt bằng giá cả và các chỉ tiêu khác.
Tuy nhiên, theo Phó Thống đốc Thường trực NHNN, sau 10 năm, do những tác động của tình hình kinh tế thế giới, tác động của hàng hóa vàng thế giới với Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước đã và đang cử các đoàn nghiên cứu, vừa đi kiểm tra tất cả các cơ sở kinh doanh vàng hiện nay, vừa đánh giá câu chuyện vàng thực tế trong nền kinh tế, nhu cầu thực của người dân như thế nào, vừa đánh giá câu chuyện giữa các thương hiệu vàng hiện nay ra sao?…
"Không phải Quốc hội đặt vấn đề NHNN mới nghiên cứu mà việc này các đơn vị chức năng đã nghiên cứu hàng năm nay. Nghiên cứu một cách thấu đáo và cũng đặt ra lộ trình xem xét để sửa đổi Nghị định 24/2012 trong thời gian tới sao cho phù hợp, để đạt mục tiêu lớn và vẫn bảo đảm nhu cầu thị trường đối với vàng miếng cũng như vàng trang sức…" - Phó Thống đốc Đào Minh Tú khẳng định.
Theo lãnh đạo NHNN, để hạn chế vàng hóa, đô la hóa nền kinh tế, cần hướng tới phát triển một thị trường lành mạnh và hạn chế đầu cơ vàng. Việc khuyến khích thị trường vàng trang sức mỹ nghệ như một ngành sản xuất hàng hóa, có cạnh tranh lành mạnh cũng là một vấn đề cần nghiên cứu kỹ. Việc sửa đổi Nghị định 24 cần đánh giá, xem xét kỹ các ý kiến, cần có sự tham gia của nhiều bên liên quan và có sự đồng thuận trong xã hội.
Doanh nghiệp nói gì?
Chia sẻ về công tác quản lý thị trường vàng, Tổng Giám đốc Công ty SJC Lê Thúy Hằng giải thích: "Vấn đề chênh lệch giá vàng thì Công ty SJC hoàn toàn không có lợi. Trong 10 năm qua, SJC không được dập một miếng vàng nào từ nguyên liệu. Từ khi là thương hiệu vàng quốc gia, SJC mất hoàn toàn các lợi thế về kinh doanh và khi Nghị định 24 được ban hành, lợi nhuận ròng của SJC giảm, từ hơn 300 tỷ đồng đến gần 400 tỷ đồng/năm hiện chỉ đạt 74 - 80 tỷ đồng lãi ròng". Đồng thời bà Hằng cho hay, Công ty chỉ hoàn thành kế hoạch doanh số và lợi nhuận của UBND TP Hồ Chí Minh giao để có quỹ lương cho người lao động.
Chủ tịch Hội đồng sáng lập Tập đoàn Vàng Bạc Đá quý DOJI Đỗ Minh Phú cho rằng, đứng về phương diện kinh doanh, không có doanh nghiệp nào muốn giá vàng tăng quá cao, rất rủi ro vì người dân sẽ bán lại. Các doanh nghiệp đều mong muốn giá vàng ở trạng thái bình ổn, bảo đảm hoạt động kinh doanh an toàn, lượng vàng cung ra trên thị trường kiểm soát được. Ông Phú cho rằng, trong 10 năm, Nghị định 24 phát huy hiệu quả vô cùng tốt, đến giờ thị trường vàng thật sự bình ổn nên mong muốn NHNN xem xét thật kỹ vấn đề sửa đổi Nghị định 24.
Không thể phủ nhận, từ khi có Nghị định 24 thị trường vàng trong nước đã được tổ chức, sắp xếp lại một cách chặt chẽ; không còn cơn sốt giá vàng miếng; ngăn chặn được tình trạng vàng hóa... Nhưng nhược điểm của việc hạn chế nhập khẩu vàng là không thể can thiệp nhanh khi giá vàng trong nước và thế giới chênh nhau.
Chính vì thế, nhiều chuyên gia cho rằng, NHNN cần tiến tới tự do hóa thị trường vàng miếng. Ở thời điểm hiện tại, một số quy định của Nghị định 24 đã không còn phù hợp và cần sửa đổi để cả người dân, doanh nghiệp, thị trường và nền kinh tế cùng hưởng lợi.
Nhìn nhận về vấn đề này, Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam (VGTA) Nguyễn Thành Long cho rằng, nguyên lý tất yếu của thị trường là có cầu thì tất có cung. Các doanh nghiệp thời gian qua không được phép nhập khẩu vàng nguyên liệu nên phải mua hàng trôi nổi trên thị trường hoặc mua vàng miếng SJC để sản xuất nữ trang. Nhưng mua vàng SJC để sản xuất nữ trang thì đắt nên hàng lậu càng có cơ hội tuồn vào kênh này. Hệ lụy của việc buôn lậu vàng, ngoài thất thu thuế, gây vàng hóa, còn có tác động trực tiếp tới giá ngoại tệ, trực tiếp là đồng USD.
NHNN nên khảo sát đầy đủ để bình ổn thị trường, làm cho giá vàng trong nước sát với thế giới, tránh tình trạng vàng lậu. Cần tăng nguồn cung cho thị trường theo hướng hủy bỏ quy định NHNN độc quyền sản xuất vàng miếng và không sử dụng một loại vàng miếng SJC làm thương hiệu độc quyền như hiện nay. Đồng thời, chọn thêm một số thương hiệu vàng đủ tiêu chuẩn, chất lượng khác cùng tham gia thị trường vàng miếng sẽ giúp tạo ra sự cạnh tranh công bằng, bình đẳng của vàng miếng trên thị trường.
"Bên cạnh đó, cho phép các doanh nghiệp nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng, vàng trang sức, vàng nhẫn… đáp ứng nhu cầu của thị trường. Nguồn cung tăng sẽ góp phần giảm giá vàng"- ông Long đề xuất.
Trung Anh
Nguồn: thuongtruong.com.vn
