Hàng chục năm trước, Krông Pha chỉ có một số loại cây truyền thống của địa phương, hiệu quả kinh tế thấp. Nhưng giờ đây, người ta ví Krông Pha như một phiên bản Nam Bộ thu nhỏ, khi hầu hết các loại cây ăn trái của đất phương Nam đã có mặt trên vùng đất này.
Vườn tạp thành vườn Nam Bộ
Nếu không bị dịch Covid-19 hoành hành, tháng 8 này, sẽ có rất đông du khách trong Nam ngoài Bắc tìm về Ninh Thuận để tận hưởng cái nắng, cái gió đặc trưng của xứ sở cây xương rồng, vốn được ví như “tiểu sa mạc” của Việt Nam. Khách “thập phương” đến Ninh Thuận ngoài việc tận hưởng cái mặn mòi của vị biển, thưởng ngoạn cảnh sắc thiên nhiên mà còn muốn tận mắt chiêm ngưỡng những vườn cây trái Nam Bộ xum xuê ở Krông Pha - “ải địa đầu” trên Quốc lộ 27, dưới chân đèo Ngoạn Mục, giáp ranh với tỉnh Lâm Đồng.

Ông Trần Văn Minh có vườn cây gần 7 sào tâm sự với tôi rằng, hơn 7 năm trước, nhân dịp vào Tiền Giang, ông được người quen tặng cho vài cây mít và chôm chôm giống. Lúc đầu, ông Minh nghĩ mang về trồng chơi trong vườn nhà cho vui, không ngờ cây phát triển tốt, cho quả xum xuê. Vậy là ông quyết định quay lại phương Nam, mua thêm một số loại cây về trồng. Chỉ tay về phía hàng dừa xiêm cuối vườn, ông Minh khoe chỉ gần 30 gốc thôi nhưng mỗi tháng thu hoạch 2 lứa, kiếm hơn 3 triệu đồng. “Đây là khoản ổn định để lo cho 2 đứa nhỏ còn đi học” – ông Minh bộc bạch.
Hàng xóm của ông Minh, bà Lương Thị Hoài - một trong những người có vườn cây lớn nhất Krông Pha, với gần 3 ha – cho biết khoảng đầu năm 2011, bà đầu tư trên 200 triệu đồng cải tạo vườn tạp thành vườn Nam Bộ, với gần 200 gốc măng cụt, sầu riêng, chôm chôm, bưởi, sơ ri… Học kỹ thuật canh tác vườn của người bà con ở Đồng Tháp, bây giờ vườn cây của nhà bà Hoài vào hàng nhất nhì Krông Pha. Bà Hoài nói nếu thời tiết ổn định, chăm sóc đúng cách, thì chỉ riêng tiền bán sỉ cho thương lái cũng được gần 100 triệu đồng/năm. “Nếu tính luôn các khoản lặt vặt như tiền khách tham quan, xe đường dài ghé mua trái cây... thì thu nhập mỗi năm cũng trên dưới 120 triệu đồng. Ở quê được như vầy là mừng lắm rồi” - bà Hoài nói như khoe.
Những nông dân Krông Pha mạnh dạn chuyển đổi vườn tạp thành vườn Nam Bộ như ông Minh, bà Hoài không phải hiếm. Số này hiện đã lên đến gần 100. Nhiều gia đình từ chỗ chỉ đủ ăn, đủ mặc, sau vài năm đầu tư cải tạo vườn, đến nay đã xây được nhà mới khang trang với đầy đủ tiện nghi, con cái học hành đến nơi đến chốn, có của ăn của để.
Xây dựng thương hiệu
Theo thống kê của xã Lâm Sơn, mô hình vườn cây ăn trái Nam Bộ nhen nhóm ở đây từ đầu năm 2008. Lúc đó, cả xã chỉ có mươi hộ có kinh tế ổn định nên đầu tư chuyển đổi canh tác vườn, với tổng diện tích gần 140 ha. Chỉ vài năm sau, con số này đã xấp xỉ 500 ha. Hiện nay thì tổng diện tích vườn đã cải tạo ở Lâm Sơn gần 700 ha.

Theo chính quyền xã Lâm Sơn, cho biết hiện nay, một số nông hộ vẫn tiếp tục đầu tư, hình thành mô hình du lịch sinh thái vườn để thu hút du khách trong và ngoài tỉnh đến tham quan, mua trái cây. Tuy nhiên, theo lãnh đạo huyện Ninh Sơn, dù diện tích vườn cây Nam Bộ ở Krông Pha tăng qua từng năm nhưng vẫn còn ít nhất gần 50% nông hộ chưa chuyên canh sâu, năng suất và chất lượng chưa thực sự ổn định nên chuyện bị thương lái ép giá vẫn thường xảy ra.
“Huyện đang xây dựng đề án vùng cây ăn quả mang thương hiệu Krông Pha để hỗ trợ bà con làm ăn. Sau khi có quy hoạch, xác định được loại cây thế mạnh, huyện sẽ kêu gọi nhà đầu tư hỗ trợ về mặt kỹ thuật nhằm cho ra các loại quả chất lượng, mang lại hiệu quả kinh tế cao” – ông Nguyễn Đô – Bí thư Huyện ủy Ninh Sơn - cho biết.
“Vườn treo” dưới chân đèo
Krông Pha nằm dưới chân đèo Ngoạn Mục, trên Quốc lộ 27, nối 2 tỉnh Ninh Thuận - Lâm Đồng, cách TP Đà Lạt khoảng hơn 60 km. Nhiều loại cây ăn quả thích hợp với vùng đất này là nhờ ở độ cao hơn 300 m so với mặt nước biển, Krông Pha có khí hậu ôn đới, 4 mùa mát mẻ như cao nguyên Lang Biang.
Từ năm 2007, tỉnh Ninh Thuận đã mời gọi các nhà đầu tư phát triển 2 khu du lịch sinh thái thác Sakai và đèo Ngoạn Mục để thu hút du khách. Do ở trên cao nên những vườn cây ăn trái có nguồn gốc Nam Bộ được trồng ở Krông Pha được ví như “vườn treo”.
Nguồn: thuongtruong.com.vn