Khắc phục tồn tại, bất cập của Luật năm 2010
Dự án Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) đang nhận được nhiều quan tâm, góp ý từ phía người dân, đối tượng chịu sự tác động,… Dưới góc độ nghiên cứu, nhiều ý kiến chuyên gia đồng tình cao với sự cần thiết phải sửa đổi toàn diện Luật hiện hành nhằm khắc phục những bất cập, hạn chế đồng thời đảm bảo phù hợp với các văn bản trong hệ thống pháp luật; đảm bảo thực hiện các cam kết quốc tế,…
Dự thảo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) bổ sung mới 29 Điều khoản, sửa đổi 49 Điều khoản và giữ nguyên 02 Điều khoản. Các quy định trong Dự thảo Luật tập trung vào các nhóm nội dung chính trong 07 chính sách đã được thông qua theo Nghị quyết số 48/NQ-CP ngày 06/5/2021 của Chính phủ, bao gồm các vấn đề sửa đổi, bổ sung về: phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng; bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng dễ bị tổn thương; bảo vệ thông tin của người tiêu dùng; trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh đối với người tiêu dùng; hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung;…
Cho ý kiến về dự án này, PGS.TS Nguyễn Thị Vân Anh, Trường Đại học Luật Hà Nội cho rằng, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2010 và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật đã điều chỉnh tương đối đầy đủ và toàn diện nhằm bảo vệ quyền lợi nguời tiêu dùng trong các giao dịch với tổ chức, cá nhân kinh doanh. Tuy nhiên, trước nhu cầu cấp thiết về kịp thời thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng nhằm tăng cường công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, để phù hợp vối sự thay đổi của bổi cảnh kinh tế - xã hội,…. trên cơ sở nhận diện, khắc phục những bất cập, hạn chế của quy định hiện hành sau 10 năm thực hiện, việc xây dựng Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) là cần thiết và kịp thời.
PGS.TS Nguyễn Thị Vân Anh nhấn mạnh, việc xây dựng Luật sửa đổi không chỉ khắc phục những tồn tại, bất cập đặt ra trong quá trình thi hành Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng mà còn nhằm thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về hoàn thiện thể chế về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; đảm bảo phù hợp với các văn bản trong hệ thống pháp luật, đặc biệt là các quy định của Bộ luật Dân sự và cac văn bản pháp luật chuyền ngành; đảm bảo thực hiện các cam kết quốc tế mà Việt Nam đã ký kết, tham gia hoặc đang trong quá trình hoàn thiện các thủ tục để tham gia.
Trong khi đó, Ths.Hồ Tùng Bách, Cục Cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng cho rằng, người tiêu dùng được xác định có vị thế yếu thế so với tổ chức, cá nhân kinh doanh trong mối quan hệ mua bán. Vì vậy, việc tăng cường các cơ chế, quy định để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong một số giao dịch đặc thù là phù hợp với nguyên tắc, chính sách của Nhà nước, phù hợp với xu hướng quốc tế và nhằm điều chỉnh kịp thời các vấn đề phát sinh trong một số mô hình giao dịch mới, có yếu tố riêng biệt.
Ths.Hồ Tùng Bách lưu ý, cần tạo điều kiện để nâng cao năng lực tự bảo vệ của người tiêu dùng, để người tiêu dùng không chỉ là bên thụ hưởng mà cần phải trở thành chủ thể chính, chủ động tham gia vào quá trình bảo vệ quyền lợi tiêu dùng của chính bản thân người tiêu dùng.
Nhấn mạnh thêm về tính thời điểm cần sửa đổi Luật, Ths.Nguyễn Ngọc Quyên, Trường Đại học Luật Hà Nội cho rằng, nhiều quy định của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2010 được ban hành trước thời điểm bùng nổ thương mại điện tử ở Việt Nam nên không còn phù hợp để điều chỉnh đối với vấn đề bỏ vệ quyền lợi người tiêu dùng trong lĩnh vực thương mại điện tử.
Pháp luật hiện hành chưa có cơ sở pháp lý để can thiệp, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong các giao dịch mua sắm trực tuyến xuyên biên giới, các sàn giao dịch thương mại điện tử ít bị ràng buộc trách nhiệm trong việc cung cấp thông tin cho người tiêu dùng. Trách nhiệm bảo vệ thông tin của người tiêu dùng trong các giao dịch trực tuyến vẫn còn lỏng lẻo dẫn đến nhiều trường hợp tiết lộ, rò rỉ thông tin, gây thiệt hại cho người tiêu dùng,….
Ths.Nguyễn Ngọc Quyên cho biết, tại dự thảo Luật sửa đổi đã bổ sung nhiều quy định mới nhằm bảo vệ người tiêu dùng trong các giao dịch điện tử. Việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trên không gian mạng không chỉ dừng lại đối với nền tảng bán hàng trực tuyến mà còn mở rộng sang đối với nền tảng trung gian trực tuyến. Đồng thời, các tổ chức, cá nhân kinh doanh trên không gian mạng sẽ phải chịu thêm nhiều trách nhiệm đặc biệt là trong cung cấp hàng hóa, dịch vụ và bảo vệ thông tin cá nhân của người tiêu dùng.
Cần bảo đảm chất lượng hàng hóa trong thương mại điện tử
Là một trong 7 dự án luật được Quốc hội cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội mới đây đã tiến hành thảo luận tại Hội trường về dự án Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi). Báo cáo thẩm tra dự án Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi), Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội cho rằng, cần tiếp tục rà soát để bảo đảm các khái niệm về giao dịch đặc thù thật sự rõ ràng, mạch lạc, đặc biệt là các hình thức bán hàng trực tiếp.
Đại diện Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội cho biết, có ý kiến đề nghị bổ sung hợp đồng theo mẫu đối với giao dịch qua môi trường điện tử, nền tảng thương mại điện tử và giải quyết tranh chấp trực tuyến đối với các giao dịch tiêu dùng giá trị nhỏ và giao dịch điện tử vì các giao dịch qua môi trường điện tử, nền tảng thương mại điện tử có đặc thù riêng.
Ý kiến khác cho rằng, một số quy định trong dự thảo Luật chỉ phù hợp với các giao dịch, kinh doanh, tiêu dùng có tính "truyền thống" mà chưa tính đến mô hình kinh doanh có yếu tố mới, công nghệ mới hoặc trong điều kiện chuyển đổi số.
Vì vậy, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nhấn mạnh, cần nghiên cứu bổ sung quy định phù hợp với nền kinh tế số, môi trường kinh doanh số để bảo vệ người tiêu dùng trong các giao dịch điện tử.
Theo Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, có ý kiến đề nghị dự thảo Luật cần có những quy định cụ thể và rõ hơn, nhằm đảm bảo chất lượng hàng hóa khi giao dịch trên môi trường không gian mạng, bảo đảm quyền lợi chính đáng cho các bên, xây dựng văn hóa tiêu dùng lành mạnh; bổ sung các quy định về việc giao dịch trên môi trường mạng cần áp dụng tiêu chuẩn, kỹ thuật liên quan.
Về các giao dịch đặc thù giữa người tiêu dùng và tổ chức, cá nhân kinh doanh, có ý kiến đề nghị tách hình thức bán hàng đa cấp ra khỏi bán hàng trực tiếp vì bán hàng đa cấp không phải là hình thức bán hàng trực tiếp.
Hơn nữa, cần điều chỉnh riêng hình thức bán hàng đa cấp vì đây là hình thức ngày càng phát triển, có nhiều yếu tố tiềm ẩn vi phạm quyền lợi của người tiêu dùng.
Hồng Quang
Nguồn: thuongtruong.com.vn
